خط روز گردان

اگر هنگام سفر از شرق به غرب از خط روز گردان یا خط بین ‌المللی زمان (International Date Line) عبور کنید یک روز بر تعداد روزهای تقویم‌تان اضافه می‌شود و اگر از سمت غرب به شرق از این خط عبور کنید یک روز از تقویم‌تان کم می‌شود.
حتی با این که فاصله‌ی میان تانگا و ساموا ـ دو جزیره‌ای که در جنوب اقیانوس آرام قرار دارند ـ تنها 557 مایل است، اما فاصله‌ی زمانی میان این دو جزیره 24 ساعت است. اگر در تانگا ساعت 22:00 باشد در ساموا نیز ساعت 22:00 است، اما در تانگا روز یکشنبه 27 نوامبر است حال آن که در ساموا شنبه 26 نوامبر است. این تفاوت زمانی در این دو مکان را می‌توان به این حقیقت نسبت داد که این دو جزیره هر کدام در یک طرف خط روز گردان قرار دارند، یعنی خط فرضی‌ای که جدا کننده‌ی روزها بر روی زمین است.

حقایقی در باره‌ی خط روز گردان

خط روز گردان یک خط فرضی است که از شمال به جنوب اقیانوس آرام کشیده شده است و مشخص می‌سازد که روز تقویمی در کجا به پایان رسیده و روز بعد از کجا آغاز می‌گردد. این خط که در سر تا سر دنیا مورد پذیرش قرار گرفته است تقریباً در امتداد نصف ‌النهار °180 قرار دارد و تنها در برخی جاها دچار انحراف شده است تا اطمینان حاصل گردد هیچ کشوری از این لحاظ به دو قسمت تقسیم نمی‌گردد. اگر هنگام سفر به سمت شرق از خط روزگردان عبور نمایید 24 ساعت از تاریخ تقویمی کاسته می‌شود و اگر از سمت غرب از این خط عبور کنید 24 ساعت به تاریخ تقویمی اضافه می‌گردد. به همین ترتیب، در ازای هر °15 درجه که به سمت شرق حرکت کنید یک ساعت به زمان افزوده می‌شود و در ازای هر °15 درجه که به سمت غرب حرکت کنید یک ساعت از زمان کاسته می‌شود.
اگر به خاطر این خط فرضی نبود، فردی که از شرق به غرب سفر می‌کرد برای تکمیل سفر خود به یک روز تقویمی اضافه نیاز داشت. این همان چیزی است که دریا نورد پرتغالی فردیناند ماژلان در جریان دریا نوردی به دور زمین هنگام حرکت به سمت غرب تجربه نمود. حتی با این که خط روز گردان دو تاریخ تقویمی را از هم جدا می‌سازد، اما بر اساس قطع نامه‌ای که در سال 1884 در جریان کنفرانس نصف ‌النهار بین ‌المللی در واشینگتن به تصویب رسید هر روز جدید بر اساس نصف ‌النهار گرینویچ آغاز می‌شود.

موقعیت مکانی

در نصف ‌النهار °180، خط روز گردان درست در مقابل نصف ‌النهار درجه‌ی صفر قرار می‌گیرد. حتی با این که موقعیت مکانی این خط در هیچ یک از قوانین یا پیمان‌های بین ‌المللی دقیقاً مشخص نگردیده است، اما اکثر نقشه‌ها و کره‌های جغرافیایی موقعیت مکانی آن را در امتداد نصف ‌النهار °180 مشخص ساخته‌اند و تنها در چند مورد از این نصف ‌النهار فاصله می‌گیرد. این موقعیت مکانی بر مبنای اتفاق نظر انتخاب گردید و به این خاطر انتخاب شد که منطقه‌ای نسبتاً کم جمعیت است. این خط در نهایت در چند نقطه نیز منحرف گردید تا اطمینان حاصل گردد هیچ کشوری از لحاظ زمانی به دو قسمت متفاوت تقسیم نمی‌گردد. اگر این خط را بر روی نقشه‌ی جهان جستجو نمایید متوجه می‌شوید که یک خط زیگزاگ است.

موارد انحراف

اولین انحراف برجسته‌ی خط روزگردان در نزدیکی تنگه‌ی برینگ مشاهده می‌شود. این انحراف به این خاطر است که اطمینان حاصل گردد منطقه‌ی شمال شرق روسیه از ناحیه‌ی زمانی دیگر بخش‌های کشور جدا نمی‌گردد. به همین ترتیب، خط روز گردان به سمت غرب و به طرف جزایر الیوت منحرف می‌گردد تا اطمینان حاصل گردد آلاسکا از آمریکا جدا نمی‌گردد. اما برجسته‌ترین مورد انحراف خط روزگردان در نزدیکی کشور کیریبیاتی مشاهده می‌گردد. این خط در این نقطه تا نصف‌النهار °150 منحرف می‌شود تا این جزیره را دور بزند.
ما امروزه می‌دانیم که وقتی از خط روز گردان عبور می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد، اما این موضوع تا همین اواخر نا شناخته مانده بود. چنین چیزی باعث شد هنگامی که ماژلان در قرن 16 در تلاش جهت دریانوردی به دور دنیا یک روز را از دست داد هیجان و اضطراب ایجاد شود. حتی امروزه اگر از تانگا به ساموا سفر کنید زودتر از موقعیت زمانی مبدأ به مقصد می‌رسید.